RAJ. POTOP
na podstawie pierwszej części trylogii klimatycznej Thomasa Köcka
reż. Grzegorz Jaremko
WPROWADZENIE
Szymon Adamczak
Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu
GRAFIKA PRZEZROCZYSTA:
All that is solid melts into the air to tytuł kultowej w swoim czasie książki Marshalla Bermana, opublikowanej oryginalnie w 1984 roku. W tej lekturze z zakresu filozofii i nauk politycznych, autor stawia pytanie o charakter relacji człowieka wobec modernizmu i modernizacji, sugerując, że ludzkie dążenie do udomowienia planety i postępu należy rozumieć dwutorowo. Jesteśmy zarazem sprawczym podmiotem, jak i przedmiotem, o ile nie zakładnikiem tego procesu. Berman proponuje otwarte myślenie o modernizmie jak o wysiłku odnajdywania się w domu w nieustannie zmieniającym się świecie. Tym samym jest to rozumienie współczesności jako przestrzeni niedomkniętej i wielorakiej, podatnej na zmianę i mogącej się odnawiać, potrzebującej oparcia w kulturze, która wspiera życie jako takie, wzmacnia ludzi.
WPROWADZENIE
Nieprzypadkowo Thomas Köck, autor dramatów składających się na Trylogię Klimatyczną tuż przed uwerturą pierwszej części przewrotnie cytuje zapisek przypisany enigmatycznemu badaczowi klimatu z 1994 roku. Zdanie All that is solid melts into the air jest tak naprawdę żartobliwym odwołaniem do Manifestu komunistycznego Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. W nieco stylizowanym przekładzie Studenckiego Koła Filozofii Marksistowskiej (UW) z 2018 roku pełna treść tego zdania brzmi następująco: „Wszystko, co stanowe i zakrzepłe, znika, wszystko, co święte, ulega sprofanowaniu i ludzie muszą wreszcie spojrzeć trzeźwym okiem na swoją pozycję życiową, na swoje wzajemne stosunki”. Köck, podobnie jak Marshall Berman, właśnie z tej tradycji filozoficznej wywodzi rozumienie świata jako pełnego zależności, warunkujących się wzajemnie relacji ekonomicznych i gospodarczych. Wielowiekowe konsekwencje dominacji, kolonizacji, wyzysku i przemocy stają się dla austriackiego dramatopisarza kanwą do opowiedzenia o relacjach w świecie w dobie nadchodzącego planetarnego kryzysu klimatycznego. Obu autorów łączy też zapośredniczona przez nich perspektywa Brazylii. Köck opowiada o karkołomnej próbie budowy opery w amazońskim Manaus, zaś Berman przywołuje powstanie modernistycznej stolicy kraju, Brasilii. Dynamiczne i nowoczesne miasto miało być symbolem aspiracji i nadziei, z lotu ptaka przypominało kształt samolotu.
Architektura miasta jako taka nie zakładała jednakże przestrzeni wspólnych, wręcz przeciwnie, spacer po nim przypominał raczej spacer po księżycu. Przywołując Podziemnego człowieka Dostojewskiego, Berman celnie zauważa, że budowa jako cel sam w sobie, choćby najambitniejszy, niknie, gdy nawet budowniczy nie chciałby w niej zamieszkać. Możliwe, że ważne dla ludzkości dokonania w jednej epoce, stają się balastem i przeszkodą dla rozwoju następnych pokoleń w przyszłości. Zgromadzone w tym programie teksty oraz wybrane przez Paulinę Olszewską prace wizualne podążają w ślad za artystyczną wizją Thomas Köcka. Z okazji polskiej prapremiery Raj. Potop, pierwszej części Trylogii klimatycznej, reżyserowanej w STUDIO teatrgalerii przez Grzegorza Jaremko, poprosiliśmy filozofa Andrzeja Marca o analizę tego „potwornego”, dezorientującego wręcz tekstu. Czy tytułowy raj w ogóle istnieje? Jeśli tak, to dla kogo, albo może dla czego? Inną perspektywę z kolei prezentują praktycy, ekolog i antropolog Wojtek Mejor oraz choreografka Agnieszka Kryst. W zaproponowanych przez nich medytacjach zapraszają oni do refleksji, która wychodzi od ciała i jego usytuowania w zmieniającym się świecie. Tekst Kryst proponujemy także w formie podkastu z muzyką Bartosza
Dziadosza i głosem autorki. Publikacji towarzyszy ponadto komentarz Jacka Kaduczaka, tłumacza Trylogii Klimatycznej, oraz dwa fragmenty z dramatu, opublikowane za zgodą autora i reprezentującej go agencji ADiT.
Szymon Adamczak
CYTAT
Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem.
ZDJĘCIE
Opcje formatowania tekstu:
NAGŁÓWEK
AKAPIT
Akapit tekst zwykły
Akapit tekst kursywa
CYTAT
PRZEKREŚLENIE
PODKREŚLENIE
KOLOR KOLOR KOLOR KOLOR KOLOR
